ترافیک تهران
تهران، شهری که درد شد و دردی که درمان ندارد.
استان تهران با وسعتی حددود ۱۲۹۸۱ کیلومتر مربع، در۵۱ درجه و ۶ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۳۸ دقیقۀ طول شرقی و ۳۵ درجه و ۳۴ دقیقه و ۳۵ درجه و ۵۱ دقیقۀ عرض شمالی واقع شده است.
این استان با جمعیتی نزدیک به نوزده میلیون نفر که از این تعداد بیش از ۷۰ درصد در شهر تهران و ۳۰ درصد در شهرهای اطراف ساکن هستند و بیش از ۲۲ درصد جمعیت کل ایران را شامل میشوند و به گفته استان دار تهران، سالی حدود ۵ درصد به جمعیت استان اضافه می شود که این امر قابل توجه و تأمل است.
آمایش سرزمین به توزیع متوازن و هماهنگ جغرافیاییِ کلیه فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی در پهنه سرزمین نسبت به قابلیتها و منابع طبیعی و انسانی گفته میشود.
در کشور ما هیچ برنامهای برای عدالت فضایی و پخش فعالیتها در بخشهای مختلف سرزمین بر اساس استعدادهایشان وجود ندارد. به همین دلیل اصلا مشخص نیست که توزیع جمعیت و فعالیت در ایران از چه الگویی تبعیت میکند. زمانی که عدالت فضایی وجود نداشته باشد و دولتها برنامهای برای پخش فعالیتها در قسمتهای مختلف نداشته باشند به صورت طبیعی تمام امکانات در پایتخت جمع میشود.
همین مسأله باعث میشود سایر نقاط کشور از جمعیت، ثروت و نخبهها خالی شود و همه به پایتخت روی بیاورند. این موضوع نه تنها منجر به رشد شدید جمعیتی پایتخت میشود، بلکه به خاطر در نظر نگرفتن ویژگیهای بالقوه نقاط مختلف سرزمین ضرر قابلتوجهی به کشور وارد میکند.
نرخ بالای مهاجرت به تهران از آن رو نگرانکننده است که بیش از ۸۸ درصد افزایش جمعیت پنج سال اخیر این کلانشهر به خاطر مهاجرت بوده است.
رشد شدید جمعیت مهاجر تهران باعث شده این شهر کاملا مصرفکننده باشد و از نظر سیاسی و امنیتی آسیبپذیر شود.
خشکسالی، بحرانی که میتواند تبدیل به فاجعه گردد.
بدون شک بحران خشکسالی و کم آبی از مهمترین مشکالت موجود در مدیریت جوامع انسانی و محیط زیست محسوب میشود. بسیاری از کشورها از جمله کشور ما نیز تحت تأثیر این موضوع قرار گرفته است، کمبود آب در ایران یکی از عوامل محدودکنندۀ اصلی توسعۀ فعالیتهای اقتصادی در دههای آینده بشمار میرود و در نگرش نوین جهانی آب مهمترین چالش چوامع انسانی خواهد بود.
بررسی داده های حاصل از میزان بارش و تغییرات آب و هوایی در سطح استان تهران نشان از شیب ملموس آب و هوایی این استان به سمت خشک سالی میباشد.
با توجه به شیب ملموس آب و هوایی و البته الگوی مصرف آب شهروندان تهرانی که خبر زدن رکورد مصرف در خردادماه امسال ۱۴۰۲ با رقم ۵۲هزار لیتر در ثانیه به گوش رسید نشان از مواجهه این استان با چالشی بزرگ در آینده ای بسیار بسیار نزدیک تر از پیشبینی ها حکایت دارد.
فرو نشست :
رئیس بخش فرونشست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی میگوید، تهران سالی ۲۴ سانتیمتر فرونشست میکند.اعضای شورای شهر بر لزوم پیگیری پدیده فرونشست تاکید دارند و رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران هم معتقد است فرونشست معضل جدی ۱۰ ساله آینده تهران است و ۱۳ دستگاه باید با هم برای مقابله با این معضل همکاری کنند.
چندین سال پیش، انوشیروان محسنیبندپی استانداروقت تهران در جلسه مدیریت بحران پایتخت اعلام کرد: تهران روزی یک میلیمتر نشست میکند و باید هر چه سریعتر نسبت به پاککردن سفرههای زیرزمینی اقدام شود همچنین شنچالهها باید هر چه زودتر شناسایی و با رعایت موارد ایمنی، خطرپذیری آنها را به حداقل برسانیم تا کمک شود از طریق برخی از کانالها آب به سمت دشتهایی که فرونشست دارند هدایت کنیم.
نتایج تشدید پدیده فرونشست ممکن است در تخریب زیرساختهای حمل و نقل، ساختمانها و بسیاری از سازههای دیگر، «نمود» پیدا کند که فرو نشست بزرگراه آزادگان و محله خزانه نمونه ای از آن میباشد.
الزام بررسی ابعاد مختلف ژئوتکنیکی پدیده فرونشست های تهران و راهکار کارشناسان و صاحب نظران این بخش بر کسی پوشیده نیست، اما آیا این شهر با شرایط موجود اساساً امکان عملی کردن راهکار های موجود را دارد
حال به تمامی این موارد زلزله احتمالی را نیز اضافه کنید.
هفته گذشته شرق تهران ۳.۶ ریشتر لرزید. این زلزله خفیف میتوانست یک زلزله هفتریشتری باشد و زلزله ای که سال هاست ترس آن با شهروندان تهرانی است و کارشناسان آن را فاجعه قرن توصیف کرده اند رخ دهد .مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و رئیس مرکز پیشبینی زلزله در پژوهشگاه بینالمللی زلزله، درباره زلزله شرق تهران به رسانهها گفته مرکز این زمینلرزه در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی تهران بوده و ناشی از فعالشدن گسل ایوانکی است. این گسل یکی از شلوغترین و پرجمعیتترین مناطق تهران را تحت تأثیر قرار داده و پیش از این در ۱۷ مهر سال ۸۸ و سوم اسفند سال ۸۹ نیز در همین نزدیکی زمینلرزههایی به وقوع پیوسته که هرچند کوچک بوده؛ ولی حکایت از فعالبودن گسل ایوانکی دارد. به لحاظ تاریخی نیز شواهد مؤید وقوع زمینلرزه هفتریشتری در سال ۷۳۴ و ۸۵۵ میلادی در این منطقه است.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران هم معتقد است : دو گسل اصلی در شمال و جنوب تهران وجود دارد که متأسفانه توان لرزه خیزی به بزرگای ۷ ریشتر را دارند ضمن اینکه هر ریشتر ۳۲ برابر قبلی است بنابراین بزرگی زلزلهای که ما در تهران منتظرش هستیم حدود هزار برابر زلزله سال ۱۳۹۶ است که ۵. ۲ دهم ریشتر بود.
ایشان با بیان اینکه گسلهای دو قلو ری -کهریزک و گسل شمالی و خرده گسلهایی که در شهر تهران وجود دارد توان لرزه خیزی بالای ۷ ریشتری را دارند می گوید: هر ۱۵۸ سال یک بار زلزلهای به بزرگی ۶ و ۷ ریشتری به بالا در تهران رخ داده و الان هم از دوره بازگشت و موعد آن ۳۵ سال گذشته که تبعاً هرچه قدر بگذرد شدید تر میشود.
نیاز به بازسازی و نگاه کلان به شهرسازی و مدیریت شهری
بخشی از ساختمانهای ناایمن که بسیاری از آنها بر اساس آیین نامههای قبلی ساخته شدهاند و استاندارد نیستند و اصلاح آنها نیاز به راهکار مخصوص دارد و ضرورت توجه به ساختمانهای وضع موجود ما که قدمت ۴۰ تا ۵۰ ساله دارند می گوید: در حال حاضر هیچ اطلاعات، شاخص و داده مشخصی در مورد وضعیت سازهها وجود نداردکه با توجه به فراوانی پژوهشکدهها و مراکزمطالعاتی در مورد زلزله و سازهها ضروری است برای بهره برداری مناسب از اطلاعات مرکز تبادل اطلاعاتی برای اتصال این سیستمها به هم ایجاد شود. با ایجاد این مرکزتبادل اطلاعات، ظرفیتهای هر کدام از پژوهشکدهها و مراکز مطالعاتی توزیع و خروجی آنها در یک نقطه توزیع میشود تا سیستمهای مختلف از این دیتا بگیرند.
نرگس امیدی نیا مدیر گروه عمران و معماری دانشگاه یادگار امام (ره) نیز در ادامه با بیان اینکه زلزلهها نقاط ضعف واقعی سازهها را نشان میدهد می گوید: ۱۰ تا ۱۵ درصد از سازههای زلزله کرمانشاه دارای ضعف طراحی بودند. بخشی از ضعفهای سازههای ما ضعف طراحی هستند و ۸۰ درصد ضعفهای سازههای کشور ضعف اجرایی است. کیفیت نامناسب مصالح و اجرای نامناسب از ضعفهای مهم در سازهها است که باید نظارتهای بالادستی در این حوزه انجام شود.بر اساس زلزلههای بزرگ کدها و آیین نامهها و دستورالعملها اصلاح و برخی ضعفها جبران میشود.
علی بیت اللهی مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هم در مورد وضعیت مقاوم سازی سازههای شهر تهران بیان داشت: اگر ارزیابی ایمنی ساختمانها و نظارت میدانی انجام شود ایمنی خوبی برای ساختمانها ایجاد میشود. در حال حاضر در شهر تهران حدود ۱۲ هزار پلاک ساختمان و ۱۶ بیمارستان روی پهنه گسلی ساخته شده است.
بیتاللهی یادآوری می کند: بافتهای فرسوده دارآباد، فرحزاد، گلابدره که از نظر استحکامی ضعیفاند و روی خط گسلی هستند که اولویت برای بهینه سازی روی ساختمانهای با درجه اهمیت بالا و بلند مرتبه است تا ایمنی شهری حاصل شود.
مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می گوید: مبحث مهم در عرصه ساخت و ساز و ایمن سازی، بهینه سازی ساختمانها است که در حیطه ساختمانهای در دست طراحی مهمترین مسئله نظارت است که باید برای کنترل و ایمن سازی نظارت میدانی انجام شود.
حق الزحمه مهندسین ناظر هم عرض مسئولیت هایشان نیست
وی با تاکید بر اینکه حق الزحمهای که برای مهندسین نظام مهندسی و مهندسین ناظر در نظر گرفته میشود هم عرض مسئولیتهای ناشی از بر عهده گرفتن نظارت آنها نیست ادامه می دهد: این مهم به ویژه در صنعت ساختمان بسیار ضعیف است که برای بهینه سازی و ایمن سازی ساختمانها باید به موضوع تعرفه و حق الزحمه مهندسین پرداخته شود.
بیت اللهی با بیان اینکه در مقایسه وضعیت موجود نسبت به دهههای گذشته نمیتوان گفت که کاری انجام نشده می گوید: ممنوع شدن ساخت ساختمانهای با درجه بالای اهمیت بر روی حریم گسلی، در اولویت مقاوم سازی قرار گرفتن ساختمانها، ابلاغ نقشهها و آیین نامههای حریم گسلی و در دستور کار قرار گرفتن از سال ۹۷ و… از اقدامات انجام شده طی سالیان گذشته است که انجام این کارها در مقایسه با کارهای پیش رو رضایت بخش نیست.
سالار آرین مقدم، کارشناس مسائل زلزله و استاد دانشگاه هم در مورد وضعیت مقاوم سازی سازههای شهر تهران می گوید: بر اساس تحقیق مستندی در سال ۹۷ شهرداری تهران در صدر فساد از لحاظ رشوه و پارتی بازی بوده است و بیشترین اخبار از فسادها و تخلفها از شوراها و شهرداریها است.
یکی از شریانهای حیاتی شهرداریها تخلف است
اوبا تاکید بر اینکه یکی از شریانهای حیاتی شهرداریها تخلف است می گوید: برای مقابله با تخلفهای حوزه ساخت و ساز هیچ راهی وجود ندارد جز اینکه افرادی که در حوزههای حساس مرتکب تخلفات بالا میشوند هزینههای گزاف بپردازند. باید برای جلوگیری از تخلفات در حیطه ساخت و ساز کار برای فرد متخلف بعد از انجام تخلف حرفهای تمام شود ولی متاسفانه در کشور ما این مهم انجام نمیشود و افراد متخلف مشخص و مجازات سخت نمیشوند.
او با بیان اینکه بدترین اتفاقی که در کشور رخ میدهد عدد سازی و آمار سازی است می گوید: در پروژه پلاسکو بعد از گذشت چندین سال هنوز مشخص نیست که چه کسی مقصر و چه فردی متخلف بوده است.
کارشناس مسائل زلزله با بیان اینکه در حال حاضر ساختمانهای ما دچار مشکل بوده و در برابر طیف مخاطرات دچار مشکلاتی میشوند که در مواجهه با این مسئله باید چند گام اساسی برداشته شود می گوید: شناسایی وضع موجود، تدوین راه حل، اجرا و پایش نتایج چهار گام اساسی در حوزه این مسئله است.
این تحلیل ها اگر چه ناراحت کننده به نظر می رسند اما تماماً الزام به تغییر نگرش سیاسی و اقتصادی و گسترش عدالت در کشور و تمرکز زدایی از سویی و تدوین برنامههای کوتاه مدت، میان مدت، بلند مدت و تشویقی به منظور ایمن سازی ساختمان ها در کلان شهر هایی از جمله تهران را بیان میدارد.
دیدگاه خود را بنویسید